- Statystyka ekonomicznych zjawisk złożonych - wykrywanie i analiza niejednorodnych rozkładów wielowymiarowych, praca habilitacyjna, Prace Naukowe AE 371, Wrocław 1987.
- Estymacja modeli ekonometrycznych, praca zbiorowa pod red. S. Bartosiewicz, PWE, Warszawa 1990.
- Statystyczna teoria rozpoznawania obrazów, PWN, Warszawa 1990.
- Jak inwestować w papiery wartościowe, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1993 (współautor: T. Jajuga) - najlepszy podręcznik z zakresu ekonomii w roku 1993.
- Statystyczna analiza wielowymiarowa, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1993.
- Inwestycje. Instrumenty finansowe, ryzyko finansowe, inżynieria finansowa, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1996 (współautor: T. Jajuga).
- Inwestycje finansowe. Wydawnictwo AE Wrocław 1997 (współautorzy K. Kuziak i P. Markowski).
- Zarządzanie ryzykiem w ubezpieczeniach, książka pod red. Wandy Ronki-Chmielowiec, AE, Wrocław 2000.
- Ubezpieczenia - rynek i ryzyko, książka pod red. Wandy Ronki-Chmielowiec, PWE, Warszawa 2002.
- Ubezpieczenia w gospodarce rynkowej, książka pod red. T. Sangowskiego, Branta, Bydgoszcz - Poznań, 2002.
- Podstawy inwestowania na rynku papierów wartościowych, GPW w Warszawie, Warszawa, 2002.
- INWESTYCJE Instrumenty finansowe, ryzyko finansowe, inżynieria finansowa, Wyd.PWN, 2004
Krzysztof Jajuga - ur. w 1956 r. we Wrocławiu, dr n. ekon. 1982 r.; dr hab. n. ekon. 1987 r.; prof. 1992 r.; prof. zw. od 1995 r.; kierownik Katedry Ekonometrii w latach 1990-1995, kierownik Katedry Inwestycji Finansowych i Ubezpieczeń od 1996 do 2005, kierownik Katerdy Inwestycji Finansowych i Zarządzania Ryzykiem od 2006, dyrektor Instytutu Zarządzania Finansami od 1999, prorektor w latach 1993-1999.
Zastępca Przewodniczącego Komitetu Statystyki i Ekonometrii PAN od 2003, czł. Rady Międzynarodowej Federacji Towarzystw Klasyfikacyjnych (IFCS) od 1993, przewodniczący Sekcji Klasyfikacji i Analizy Danych PTS (SKAD) od 2005, czł. Centralnej Komisji do Spraw Tytułu Naukowego i Stopni Naukowych od 2000, czł. Zespołu Nauk Ekonomicznych, Społecznych i Prawnych Komitetu Badań Naukowych w latach 1999-2005, czł. Akademickiego Komitetu Doradczego PRMIA (Professional Risk Managers International Association) od 2003, czł. Zarządu Polskiego Stowarzyszenia Zarządzania Ryzykiem od 2002, dyrektor Oddziału Regionalnego PRMIA we Wrocławiu od 2004, prezes Zarządu CFA Society of Poland, czł. Komitetu Polityki Naukowej i Naukowo-Technicznej przy Radzie Nauki od 2005 r., redaktor naczelny czasopisma Argumenta Oeconomica, zastępca redaktora naczelnego czasopisma Przegląd Statystyczny, czł. Rady Naukowej czasopisma Rynek Terminowy, czł. Rady Naukowej czasopisma Nasz Rynek Kapitałowy, czł. Rady Naukowej czasopisma Finansowanie Nieruchomości, czł. Rady Redakcyjnej czasopisma Ekonomista, czł. Komitetu Redakcyjnego czasopisma Statistics in Transition. Profesor rozwija szkołę naukowa pn. metody matematyczne w finansach.
Wypromował 20. doktorów. Autor ponad 300. publikacji, w tym 18 książek. Najważniejsze odznaczenia: Krzyż Kawalerski O.O.P.; Medal Komisji Edukacji Narodowej. Pozycja biograficzna: Who is Who.
prof. zw. dr hab. Krzysztof Jajuga
Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu
Wydział Zarządzania i Informatyki
Instytut Zarządzania Finansami
Katedra Inwestycji Finansowych i Zarządzania Ryzykiem
Tel. 071/3680 340
Rynek finansowy - współczesne kariery i tendencje
Analiza rynków finansowych – historia i współczesność
Historia badań naukowych nad rynkami finansowymi liczy ponad 100 lat. Kalendarium najważniejszych faktów w historii badań naukowych w finansach jest następujące:
1900 – Louis Bachelier – koncepcja zastosowania podejścia stochastycznego (mającego u podstaw zaawansowaną matematykę) w modelowaniu cen na rynkach finansowych;
1900 – Charles Dow – analiza techniczna;
1934 – Benjamin Graham, David Dodd – podstawy analizy fundamentalnej (analiza spółki na podstawie sprawozdań finansowych);
1938 – John Burr Williams – pierwsze zastosowanie metody dochodowej (tzw. metody zdyskontowanych przepływów pieniężnych) w wycenie akcji;
1952 – Harry Markowitz – teoria portfela;
1958 – Franco Modigliani, Merton Miller – teoria struktury kapitału i jej zastosowanie w wycenie przedsiębiorstwa;
1958 – James Tobin – rozszerzenie teorii portfela poprzez podanie twierdzenia o separacji;
1963-1965 – William Sharpe, John Lintner – koncepcja modelu rynku kapitałowego Capital Asset Pricing Model;
1973 – Fischer Black, Myron Scholes, Robert Merton – teoria wyceny opcji;
1979 – Daniel Kahneman, Amos Tversky – teoria perspektywy – pierwsza koncepcja finansów behawioralnych;
1982 – Robert Engle – model ARCH – pierwszy model w dziedzinie ekonometrii finansowej.
Warto dodać, że teoria rynku finansowego jest oceniana przez środowisko naukowe ekonomistów jako bardzo ważny dział zawierający wiele cennych osiągnięć. Zostało to potwierdzone przyznaniem Nagrody im. Nobla w dziedzinie nauk ekonomicznych za szczegółowe osiągnięcia w teorii rynku finansowego. Oto szczegółowa lista laureatów, lat i osiągnięć:
1981 – James Tobin – za analizę rynków finansowych i ich związków z decyzjami w zakresie wydatków, z bezrobociem, produkcją i cenami;
1985 – Franco Modigliani – za pionierską analizę oszczędności i rynków finansowych;
1990 – Harry Markowitz, Merton Miller, William Sharpe – za pionierskie prace w dziedzinie ekonomii finansowej;
1997 – Robert Merton, Myron Scholes – za nową metodę wyceny instrumentów pochodnych;
2002 – Daniel Kahneman – za integrację koncepcji z badań psychologicznych z nauką ekonomii, zwłaszcza w zakresie podejmowania decyzji w warunkach niepewności;
2003 – Robert Engle – za metody analizy ekonomicznych szeregów czasowych charakteryzujących się zmiennością zależną od czasu (ARCH).
Na zakończenie tej części warto jeszcze wskazać na najważniejsze współczesne tendencje rozwoju rynków finansowych, zwłaszcza te, w których występuje powiązanie teorii z praktyką. Do tych tendencji należy zaliczyć:
- rozwój technologiczny, wynikający z postępów w zakresie sprzętu komputerowego, oprogramowania i baz danych finansowych;
- możliwość bardzo szybkiego zastosowania skomplikowanych metod, na przykład metod matematycznych;
- wzrost poziomu edukacji ekonomicznej i finansowej, podwyższanie standardów edukacyjnych i częste zmiany programów nauczania w zakresie finansów;
- szybka weryfikacja metod wywodzących się z zaawansowanej teorii finansów pod kątem ich praktycznej przydatności;
- stymulowanie powstawania nowych metod przez potrzeby praktyczne;
- rozwijanie teorii w centrach finansowych, gdyż instytucje finansowe przeznaczają znaczne środki na badania naukowe i koncentrują wokół siebie teoretyków finansów;
- rosnąca interdyscyplinarność analiz rynków finansowych, przede wszystkim z udziałem elementów psychologicznych, ale również socjologicznych i neurofizjologicznych.
Kariery zawodowe związane z rynkami finansowymi
Przedstawione powyżej obszary badań rynków finansowych są związane z karierami zawodowymi, jakie stwarzają rynki finansowe. Należy wyraźnie podkreślić, że w krajach rozwiniętych zawody związane z rynkami finansowymi zaliczane są do tych, które przynoszą zdecydowanie najwyższe dochody. Wynika to w dużym stopniu z faktu, iż kariera zawodowa na rynkach finansowych wiąże się z koniecznością posiadania zaawansowanej wiedzy i umiejętności, zaś w krajach rozwiniętych zawody wymagające dużej wiedzy są bardzo dobrze wynagradzane. Przedstawimy teraz dwa takie zawody, które z jednej strony wymagają dużej wiedzy i umiejętności, z drugiej strony są znakomicie wynagradzane.
- Analityk finansowy
Jest to najbardziej prestiżowy zawód związany z rynkami finansowymi. Osoba wykształcona w tym zawodzie posiada umiejętność analizy rynków i inwestycji finansowych oraz zarządzania portfelem inwestycji. Znajduje bez problemu zatrudnienie w: banku, towarzystwie ubezpieczeniowym, spółce zarządzającej aktywami, funduszu inwestycyjnym, funduszu emerytalnym, przedsiębiorstwie (jako dyrektor finansowy), instytucji doradczej (doradca osobisty).
Analitycy finansowi powinni być posiadaczami licencji Chartered Financial Analyst (CFA). Jest to rozpoznawany na całym świecie certyfikat, którego posiadacze są poszukiwani na rynku finansowym, a których dochody roczne wyrażone w dolarach amerykańskich nierzadko przekraczają 1 milion. W Polsce istnieje również licencja doradcy inwestycyjnego, w pewnym sensie odpowiednika analityka finansowego.
- Zarządzający ryzykiem
Jest to obecnie bardzo poszukiwany specjalista, ze względu na rosnące ryzyko. Osoba wykształcona w tym zawodzie posiada umiejętność analizy i zarządzania różnymi rodzajami ryzyka w różnych podmiotach gospodarczych. Znajduje bez problemu zatrudnienie w: banku, towarzystwie ubezpieczeniowym, przedsiębiorstwie. Zarządzający ryzykiem powinni być posiadaczami licencji Professional Risk Manager (PRM). Jest to rozpoznawany na całym świecie certyfikat.